In dit tweede deel van “Illustreer je stamboom met oude kaarten” concentreer ik mij op initiatieven uit Nederland.
Zie deel 1 voor Belgische en internationale initiatieven.
1. Koninklijke Bibliotheek
De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft een prachtig ingekleurde versie van het stedenboek van De Wit (1698) online staan, met index van alle steden. Het boek bevat kaarten van een 130-tal Belgische en Nederlandse steden.
2. Stedenboeken in de bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam
In de beeldbank stedenatlassen vind je de stedenboeken van Blaeu(1649), Janssonius (1657), De Wit (>1698), Tirion (1740) en Allard (1705) met telkens een handige stedenindex en zelfs een algemene index voor alle atlassen.
Bedenk wel dat de meeste van deze kaartenmakers/drukkers niet noodzakelijk allemaal nieuwe en originele kaarten maakten, ze werkten voort op elkaars werk en herbruikten gravures van voorgangers.
3. Geheugen van Nederland
Het Geheugen van Nederland verzamelt gedigitaliseerd materiaal van archieven, musea en bibliotheken.
Er zijn enkele atlassen beschikbaar:
- De Atlas Schoemaker toont ruim 2600 topografische tekeningen, beschrijvingen en prenten van Nederlandse steden, dorpen en gehuchten in de vroege achttiende eeuw.
- De Atlas Van der Hagen (circa 1690) toont topografische afbeeldingen en prenten van de hele wereld.
- De Atlas Beudeker (circa 1750) is gewijd aan de noordelijke en zuidelijke Nederlanden.
Tevens loont het de moeite om met het zoeksysteem op de naam van een dorp of stad te zoeken.
4. Wat was waar?
WatWasWaar.nl bevat diverse informatie uit de collecties van plaatselijke, regionale en landelijke archiefinstellingen in Nederland, van kadasterkaarten tot oude prenten van steden.
5. Kadaster Nederland: Topotijdreis
6. Gemeenteatlas van Nederland ca. 1868
Kaarten van de gemeenten van alle Nederlandse provincies. De kaarten werden getekend door J. Kuyper in de jaren 1865-1870.
7. Brabants Historisch Informatie Centrum
8. De Wildernis
De kaartenkamer van Wildernis.eu bevat een schat aan historische kaarten, vooral de Nederlanden en Duitsland, maar ook atlassen.
9. Commerciële websites
- Kaarten en atlassen.nl is de webshop van een uitgeverij die ook historische kaarten en atlassen van Nederland uitgeeft.
- Cartografisch antiquariaat Edward Wells is gespecialiseerd in antieke landkaarten en stadsplattegronden van de Nederlanden.
- Holland Maps, Antiquariaat Hans van Osch.
- Antiquariaat Dat Narrenschip
Extra tip: De website van de Studiekring Historische Cartografie bevat veel informatie en links voor liefhebbers van oude kaarten.
Heb je nog interessante online kaarten gevonden? Laat het weten via de commentaar hieronder!
Hoe zit het met copyright? Volgens mij kun je het meeste materiaal niet zo maar herpubliceren…
Bob,
bedankt voor je reactie, dat is een hele goeie vraag.
Ik ben helemaal geen auteursrechtenspecialist, dus ik kan er helemaal naast zitten, maar op de meeste van die kaarten rust gezien hun ouderdom geen auteursrecht meer. Voor zover ik het (Belgische) auteursrecht begrijp is een op zichzelf staande fotografische reproductie van zo’n kaart geen nieuw “oorspronkelijk kunstwerk” of “eigen intellectuele schepping van de auteur” en geldt daar dus geen nieuw auteursrecht op. Wat zou betekenen dat je het wel zomaar mag publiceren.
Desalniettemin, wat het gebruiken van de afbeeldingen van de kaarten op de websites betreft, hebben de meeste aanbieders op hun website regels staan over het gebruik van het materiaal. Zie bvb http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/paginas/over_het_geheugen/copyright. Om zeker te zijn hou je je daar dus misschien best aan.
Als iemand hier meer over kan zeggen, graag dan!
Op Wikipedia vind je trouwens een gelijkaardige uitleg bij bvb oude kaarten:
“Het tweedimensionale kunstwerk afgebeeld op deze afbeelding valt in het publiek domein omdat het auteursrecht op dit materiaal is verlopen (de auteur is meer dan 70 jaar geleden overleden of de datum van publicatie is van voldoende ouderdom).
Reproducties van het werk kunnen ook worden beschouwd als publiek domein omdat het geen oorspronkelijk karakter heeft. Dit is geldig voor reproducties gemaakt in de Verenigde Staten (zie Bridgeman Art Library v. Corel Corp.), Duitsland en veel andere landen.”
(http://commons.wikimedia.org/wiki/Template:PD-Art/nl?uselang=nl)