Ik vond een factuur uit 1892, op naam van Camille Cogen, voor aankoop van bedrukte kaartjes voor cartes de visite en carte album (kabinetkaart). Ze werden gedrukt bij W. Hermann & Co in Berlijn.
Deze factuur geeft wat inzicht in hoe fotografen aan de gedrukte kaartjes kwamen voor hun cartes-de-visite, en hoe Europees dat fenomeen was.
De fotograaf nam contact met, of werd bezocht door, een vertegenwoordiger van één van de grote bekende Europese drukkerijen van fotokaarten. Hij koos een ontwerp en een uitvoering uit de catalogus en kon het ontwerp personaliseren met zijn naam en adres, medaillons en prijsvermeldingen, kleur, enz. De vertegenwoordiger gaf de bestelling door aan de drukkerij. Die stuurde de bestelling en de factuur naar de fotograaf in kwestie.
Ik laat hieronder alle betrokkenen aan bod komen: de drukker, de vertegenwoordiger en de fotograaf.
W. Herrmann & Co, de drukker
W. Herrmann & Co was één van de drukkers voor dergelijke kaartjes in Europa. Andere bekende drukkers waren o.a. Prager & Lojda, ook in Berlijn; Bernhard Wachtl in Wenen; Nacivet, Grimaud, Hutinet in Parijs; Formstecher in Offenbach am Main; …
Er waren ook Belgische drukkers op dit terrein actief in Gent, Antwerpen en Brussel. Maar daarover een andere keer meer. Vanaf ca. 1885 kan je de naam van de drukker op CDV kaartjes vinden, maar zeker niet op allemaal.
Volgens het briefhoofd is Herrmann & C° gesticht in 1848 en kregen ze prijzen in Parijs, München, Brussel, etc.
Vestiging
In de almanakken van Brussel vinden we vanaf 1893 een Herrmann W. représent. de commerce in de Rue Vandermeersch 18, Schaarbeek.
Een andere gekende Duitse drukker van cartes-de-visitekaartjes, Formstecher uit Offenbach am Main, is in 1894 op datzelfde adres aanwezig, samen met Hermann.
In 1902 zitten ze beiden op nr. 33, zij het elk in een andere versie van de Almanak. Daarna is Formstecher verdwenen op dat adres.
Het ziet er dus naar uit dat Rue Vandermeersch 18/33 de Brusselse zetel/vertegenwoordiging was van die twee bedrijven, misschien zelfs door dezelfde man beheerd.
Persoon of firma?
Al staat er ook een Hermann W. in de lijst van inwoners in de almanakken. Maar het lijkt moeilijk te geloven dat de zaakvoerder van een Duits bedrijf in Brussel zou wonen.
Nochtans, in 1893 staat er Herrmann W., in 1894 en volgende jaren vinden we er Herrmann W. représentant de commerce én in 1894 een Herrmann Z. négoc. op dat adres.
In 1902-1909 hebben we Herrmann Willy (négociant/représentant articles photographiques), in 1908-1909 ook Herrmann Georges (ingénieur/inspecteur diplômé) en Herrmann Henri in Rue Vandermeersch 33.
Hermann W. (op datzelfde adres) was ook lid van de Association Belge de Photographie (1893-1901 en 1909-1914).
Was het dan toch een echte persoon met de naam Herrmann Willy of was het de vertegenwoordiger van Herrmann & Co die zich onder de firmanaam lid maakte van de ABP en zich inschreef in de almanakken?
Hij heeft ook een plaatsje in de Directory van het FoMu, maar dat maakt ons niet veel wijzer. Behalve dat hij op twee adressen tegelijk lijkt te wonen. Is er misschien sprake van een toevallige naamgenoot?
Ik heb na snel nazicht in mijn collectie de indruk dat je CDV’s van Herrmann & Co alleen in de jaren 1890 terugvindt. Het moet zeker nog verder onderzocht worden.
Joseph Schwieger, de vertegenwoordiger
De bestelling verliep via Jos. Schwieger, zoals op de achterzijde vermeld. Schwieger was een vertegenwoordiger en leverancier van karton en papier, o.a. voor fotografen.
Volgens de Directory of Belgian Photographers was Joseph Schwieger actief vanaf 1895 in de Rue des Prairies 25, Sint-Joost-ten-Node. Dat is inderdaad wat je uit de Almanakken van Brussel kunt afleiden. Deze factuur bewijst dat hij dat al minstens enkele jaren vroeger deed.
We vinden Schwieger in de almanakken pas terug in de namenlijst van inwoners vanaf 1894. Hij is dan négociant en woont in de Rue de Cologne 183 in Schaarbeek.
Een jaar eerder vinden we, toeval of niet, op datzelfde adres Levy (Ve J.) et Cie, fabricants de papiers dentelles, alsook een zekere K. Hartog van de firma Levy en F. Levy, représentant de papeteries. De firma Levy staat verder vermeld onder de rubrieken Papiers, fabricants en Papiers-dentelles, fabricants. Levy zat op dat adres sinds de almanak van 1891.
Heeft Schwieger misschien eerst voor Levy gewerkt?
In de bevolkingsregisters van de stad Brussel is Schwieger pas terug te vinden vanaf 1906, als représentant de commerce, wanneer hij op 31 december 1906 vanuit de Rue Jolly 41 in Schaarbeek verhuist naar de Pachécolaan 91.
Dat is vlak na zijn huwelijk met Marie Jacquet. Ze huwden op 4 november 1906 in Schaarbeek. Schwieger is volgens de huwelijksakte (Schaarbeek, huwelijksakte 641 van 1906) représentant de commerce. Hij is geboren in Frauenberg (Duitsland) op 1 maart 1858.
Het uittreksel uit het bevolkingsregister dat bij de huwelijksbijlagen zit vermeld dezelfde geboortedatum, maar Dürscheven (Pruisen) als geboorteplaats. Dürscheven is een dorpje vlak naast Frauenberg, waar, volgens het Frauenbergse uittreksel uit de geboorteakte in de huwelijksbijlagen, zijn ouders woonden.
De huwelijksakte en de bijlagen vermelden de Rue Jolly als vorige adres en ook Sint-Joost-ten-Node als een voorgaande woonplaats.
Camiel Cogen, de fotograaf
De bestelling was voor Camiel Cogen:
5085 Cartes Visite, véllin force 5, couleurs R. & F.
lithographiées en brun des 2 côtés. – 86,45 fr.1045 Cartes Album, force 6, vélin F. lithographiées
en brun des 2 côtés. – 52,25 fr.Part de frais de la gravure avec 4 médailles – 10 fr.
In totaal kostte het 151,25 fr. voor deze bestelling cartes-de-visite en kabinetkaarten (cartes album) inclusief gravure met 4 medailles.
Volgens de Directory of Belgian Photographers was Camiel Cogen actief in de Slijpstraat (Rue des Rémouleurs) 57, Gent van 1890 tot 1891. Hij staat ook vermeld in de Wegwijzer der Stad Gent van 1891.
Om meer over de fotograaf te weten te komen ben ik in de registers van de burgerlijke stand van Gent gaan zoeken. Een huwelijk kon ik niet vinden in de decanale tafels tussen 1881-1900.
Bij de overlijdens had ik wel geluk. Blijkt dat de ongehuwde lichtteekenaar Cogen al op 2 november 1892 overleed. Hij heeft zijn nieuwe voorraad kaartjes amper kunnen gebruiken…
Zijn activiteitsperiode kan dus aangepast worden naar
1890 – 2/11/1892 Gent, Rue des Rémouleurs 57
Op dat adres was nog niet eerder een fotostudio, de onfortuinlijke Cogen heeft niet lang kunnen genieten van zijn investering.
Opvolger
Henri Boute-Dooreman neemt Cogen’s studio over als bijhuis. Volgens de Directory vanaf 1894. Maar als dat op de Wegwijzer der Stad Gent gebaseerd is dan was het in de loop van 1893. De Wegwijzer van 1894 is namelijk gebaseerd op gegevens die zijn verzameld in 1893. Het is te verwachten dat na een overlijden in november 1892 de zaken pas in orde waren in de loop van 1893.
Daarna komen er nog andere fotografen op dat adres.
W. Prinzing
Er is nog een naam vermeld:
Nous vous expédions suivant votre ordre à vos risques par Monsieur W. Prinzing.
Prinzing zal wellicht een werknemer zijn die de verzending deed.
Dag Peter,
toevallig – nu ja, toevallig – heb ik 2 CDV’s van Camille Cohen…
ik probeer je foto’s door te mailen.
mvg,
alex bondroit.
Super Alex! Ik kijk er naar uit!