In de familie hebben we enkele oude foto’s van de Antwerpse fotograaf Henri Becker. Om die foto’s zo nauwkeurig mogelijk te dateren ben ik een uitgebreid onderzoek aan het doen naar die fotograaf.
Ik ontdekte al vrij snel dat het unieke ontwerp op zijn carte-de-visite foto’s ook door de fotografen Theodoor Dispa en M. Becker gebruikt werd. De reden is dat deze fotografen een familierelatie blijken te hebben.
Een gedetailleerde dateringsgids voor de foto’s van Henri Becker zal nog beschikbaar komen, hier komt vooral zijn familie aan bod.
[Herwerkt en aangevuld 27-05-2015]
Volgens de Directory of Photographers in Belgium zijn er 2 Henri Beckers: Becker Henri [1] en Becker Henri [2] waarvan onmogelijk te bevestigen zou zijn of het om dezelfde persoon gaat. Uit mijn onderzoek in de bevolkingsregisters en de vreemdelingendossiers van Antwerpen en Brussel blijkt dat dat wel kan: er was zonder twijfel maar één Henri Becker.
Die vreemdelingendossiers zijn overigens een héél interessante bron voor buitenlanders. Ze zijn voor heel België te raadplegen in het Algemeen Rijksarchief, maar de uitgebreide vreemdelingendossiers van de Antwerpse politie zijn ook online raadpleegbaar (zie bronnen).
Henri Becker
Henri Becker is van Duitse afkomst (°1856 Düsseldorf). Hij heeft een militaire achtergrond wanneer hij in het begin van de jaren 1880 enkele keren kort naar Antwerpen komt. Hij werkt er bij fotograaf Indenklef, waarschijnlijk als leerjongen.
In 1885 komt hij definitief in België wonen. Uit onderzoek in de bevolkingsregisters van Antwerpen bleek al snel dat hij in 1894 in Gent gehuwd was met Caroline Dispa (°1840 in Vilvoorde). Zij had toen al 3 onwettige kinderen: Theodorus Josephus (°1871), Adriana (°1875) en Martha Henrica (°1882). Alleen Martha werd gewettigd bij het huwelijk. Was dat enkel omdat ze nog niet meerderjarig was? Of is zij de enige biologische dochter van Henri Becker?
Het gezin verhuist al snel naar Antwerpen waar Becker in 1895 zijn eerste studio opent. Vanaf 1899 komt er ook een studio in Molenbeek. In zijn topjaren, 1905-1906, had hij bijhuizen in 5 steden: Antwerpen, Gent, Molenbeek, Aalst en Turnhout. Hier zijn adressen:
1895 – 1911 Antwerpen, Rue des Arquebusiers/Kolveniersstraat 20
1897 – 1902 Antwerpen, Rue Leys/Leysstraat 2
1899 – 1903 Molenbeek-Bruxelles, Place Communale 27
1900 – 1904 Gent, Rue du Nord/Noordstraat 19 (volgens almanakken, op CdV enkel 1903-1905). Met Paul Rupf 1901-1904.
1900 – 1909 Gent, Rue du Nord/Noordstraat 5 (dit adres staat niet in de almanakken, wel op CdV)
1903 – 1908 Molenbeek-Bruxelles, Place Communale 9 tot 9-9-1905 -> naar Rue des Foulons, wordt Maison Becker. In 1905 komen Caroline Dispa en dochter Martha Becker vanuit Antwerpen op dit adres wonen. Caroline is dan ook fotograaf en baat de vestiging uit, terwijl haar man nog in Antwerpen woont.
1903 – 1906 Aalst, Place Impériale 40
1905 – 1909 Turnhout, Patersstraat 11
1908 – 1914 ca Molenbeek-Bruxelles, Place Communale 10 (vermoedelijk zelfs al vanaf 1903)
Zijn fotografencarrière eindigt bij het begin van de eerste wereldoorlog met één overblijvende studio in Molenbeek. Als Duitser zal Becker zo goed als zeker gevlucht zijn bij het uitbreken van de de oorlog.
Na de oorlog wordt de studio verdergezet met behoud van de naam Becker. Die naam was blijkbaar commercieel nog waardevol:
- onder de naam “H. Becker” door J. Hollanders van 1920-1939 (in de almanakken van Brussel vermeld);
- onder de naam “Photo Becker” door M. Van Assche, 1946-1950 in de almanakken van Brussel vermeld. Tussen 1950 en 1955 stopt die ermee en wordt het een een zaak voor laines et lingerie genaamd “Au Bon Acceuil”, door M. D’Hondt.
Theodoor Dispa – de stiefzoon
De vestigingsadressen en woonplaatsen van Henri Becker en van Theodoor en Caroline Dispa in Molenbeek en Brussel tonen duidelijk de onderlinge relaties: Theodoor vestigt zijn studio in het pand van Henri, en Henri’s studio verhuist naar het pand ernaast.
- 1901 – 1903 Brussel, Boulevard du Hainaut 53-55 (14-1-1901 tot 7-9-1903)
- 1903 – 1904 Brussel, Boulevard du Hainaut 204 (7-9-1903 tot 28-7-1904)
- 1904 – 1905 Gent, Rue du Nord 19 (als opvolger van Becker onder zijn 2de voornaam Dispa J.)
- 1906 – 1922 Anderlecht, Rue Wayez 169 (op sommige foto’s nr. 159)
- 1909 – 1915 ca Molenbeek, Place Communale 9
- 1910 – 1913 Brussel, Place de la Chapelle 14
- 1923 – 1929 Anderlecht, Rue Wayez 175
In 1911 verhuist Henri Becker vanuit Antwerpen officieel naar de Place de la Chapelle 14.
M. Becker – “Maison Becker” – de echtgenote
M. Becker (1905 – 1914 ca Brussel, Rue des Foulons 65) staat voor Maison Becker. Het gaat om Becker’s vrouw Caroline Dispa, want vanaf september 1905 woonde ze op dat adres, samen met haar dochter Marthe. In de bevolkingsregisters is haar beroep fotograaf.
M. Becker gebruikt identiek dezelfde opdrukstijl als Theodoor Dispa op de achterzijde van de carte-de-visites, en dat geldt zelfs voor 2 opeenvolgende overeenkomende periodes met verschillende opdruk (1905-1910 en 1910-1914).
Liebeskind-Becker – de dochter
In augustus 1908 huwt Marthe Becker met de Duitse fotograaf Jules Liebeskind (°1881 Metz, toen deel van Duitsland), hij komt na het huwelijk inwonen bij Marthe en haar moeder in de Rue des Foulons 65.
Liebeskind woonde sinds 1903 in Belgïe, eerst in de Van Wesenbeekstraat 13, Antwerpen. Sinds 1904 in Sint-Joost-ten-Noode, Etterbeek, Sint-Gillis, in de Mechelsestraat 28 in Brussel en sinds 1906 in de Rue des Foulons nrs. 33 en 90.
Hij woonde dus al zeker in de buurt, Liebeskind kwam wellicht als leerjongen of assistent werken en zo hebben ze elkaar leren kennen.
In maart 1910 verhuist het koppel Jules Liebeskind – Marthe Becker van de Rue des Foulons naar een eigen fotostudio:
- Liebeskind-Becker 1910 – 1914 ca Anderlecht, Chaussée de Mons 66
In 1912 hadden ze af te rekenen met een brand:
Ook de Duitser Liebeskind zal moeten vluchten zijn in 1914.
Hij keert alleszins terug naar België want in november 1934 wordt Liebeskind “uit het Rijk gezet” wegens oplichting (Vreemdelingendossier Antwerpen, Felixarchief 481#107821). Hij woont dan sinds juli 1934 aan de Plantijnkaai 10 in Antwerpen en heeft de Franse nationaliteit.
Hij zou in de jaren ’20 in Brussel verbleven hebben, en in 1929 naar Duitsland gegaan, waar hij uitgewezen werd. Of hij na de oorlog nog als fotograaf gewerkt heeft is niet duidelijk.
Het koppel gebruikt een meer bijdetijdse typografie op hun cartes-de-visite, de achterzijde blijft onbedrukt.
Ze maken ook postkaartfoto’s, waarop onderstaande stempel in Art Nouveau stijl te zien is:
Volledig in lijn met de mode van de tijd maken ze ook foto’s op andere formaten:
Léontine Coumont
Deze week ontdekte ik nog een fotografe met hetzelfde ontwerp, de weduwe Léontine Coumont, geboren als Léontine Huygen in 1865. Ze was in Laken gevestigd van 1903 tot de eerste wereldoorlog, in de Rue Princesse Clémentine 16. Dat is 3 km van de Place Communale in Molenbeek. Ik heb nog geen familierelatie gevonden maar onderzoek het verder. Mogelijk was ze bevriend met de familie Becker-Dispa.
Op Laken-Ingezoomd.be vinden we nog enkele foto’s van haar, we zien er 2 andere carte-de-visite-ontwerpen die er veel klassieker uitzien. Zijn ze van vroeger of later dan het Becker-ontwerp?
Bezit je zelf een foto van Léontine Coumont (L. Coumont, 16 Rue Clémentine, Laeken of eventueel andere adressen of andere opdruk)? Dan zou je mij veel plezier doen met een scan of digitale foto!
Oorsprong van het ontwerp
Hetzelfde ontwerp is nog bij verschillende andere, niet-verwante, fotografen te vinden, zowel in Frankrijk als in België.
A. Eychenne
Deze fotograaf uit Béziers aan de Middellandse Zee in Frankrijk was actief in dezelfde tijdsperiode en gebruikte ook een gelijkaardig ontwerp.
De achterzijde van Eychennes cartes-de-visite is wel volledig verschillend van Becker.
Jules Ketels
Deze fotograaf was werkzaam in Oostende, Rue de la Chapelle 72 en 66 van 1900 tot 1914. Dat is dezelfde periode als alle andere gebruikers van dit ontwerp.
Eychenne’s en Ketel’s ontwerp is identiek aan Beckers originele ontwerp, met lijntjes door de “spijkers’, een kenmerk dat bij de Dispa, M. Becker en Coumont niet voorkomt. Beide zijn, net als Beckers origineel, gedrukt door drukkerij B.P. Grimaud-Nacivet, Paris (later B.P. Grimaud, Paris).
Het oorspronkelijke ontwerp zat dus hoogstwaarschijnlijk in de catalogus van B.P. Grimaud-Nacivet. Dispa, M. Becker en Coumont hebben het ontwerp laten namaken door Drukkerij Chantrain uit Brussel, waar hun kaarten gedrukt zijn.
Becker zelf heeft het ontwerp voor latere cartes-de-visite ook laten namaken door Drukkerij Mees uit Gent. Het verschil is goed te zien, Mees’ kopie is duidelijk grover. Kijk vooral naar de fijnheid van de lijntjes onder het “naamplaatje”, de “spijkers” en het iets verschillende lettertype.
Ken je nog fotografen met zo’n ontwerp of heb je aanvullingen of commentaar? Reageer dan zeker op dit artikel.
Bronnen
- Adresboeken Ratinckx. 1900-1914, 1920. Stadsarchief Antwerpen.
- Almanakken van de handel en de Industrie. 1900-1955 Stadsarchief Brussel. Online: https://archief.brussel.be/almanakken
- Bevolkingsregisters Antwerpen (wijken 2,3,5 en 8), Berchem en Borgerhout. 1880-1910. Stadsarchief Antwerpen.
- Bevolkingsregisters Brussel. 1900. Stadsarchief Brussel.
- Burgerlijke stand Gent. Rijksarchief Beveren.
- Burgerlijke stand huwelijken Laken. Via personen zoeken op de website van het Rijksarchief.
- Vreemdelingendossiers Antwerpen: nr. 43689 (Henri Becker). Stadsarchief Antwerpen.
De vreemdelingendossiers zijn gedeeltelijk online beschikbaar op http://zoeken.felixarchief.be of volledig op https://familysearch.org/search/collection/list#page=1&countryId=1927071 met handige index op ZoekAkten.nl. - Joseph, S., Schwilden, T., Claes M.C. (1997). Directory of Photographers in Belgium, 1839-1905. Museum voor Fotografie, Antwerpen.
Geïnteresseerd in datering en analyse van oude familiefoto’s? Kijk dan eens naar mijn e-boek Inleiding tot dateren en identificeren van oude familiefoto’s (tot 1920).
De naam Dispa komt ook in Nederland voor, m.n. in Loosduinen (bij Den Haag) maar ook andere plaatsen. Desgewenst heb ik meer gedetailleerde gegevens maar er staat ook veel op GenLias.
Gr.
Peter
Beste Peter,
deze Dispa’s komen uit Vilvoorde en Gent, ik hou uw aanbod zeker in gedachten moest ik ooit de familie Dispa verder onderzoeken!
Vriendelijke groeten,
Peter
Beste Peter, ik heb een foto van een ansichtkaart uit Loosduinen van Dispa en zou graag willen weten wie de personen op de foto zijn en wanneer deze foto is genomen. Bij wie zou ik dat kunnen uitzoeken? Mogelijk is het namelijk familie.
Vriendelijke groet, Lieneke Mieras
Beste Lieneke,
met datering kan ik u zeker helpen, en dat op zijn beurt kan helpen bij identificatie.
Bekijk mijn diensten in dat verband: bovenaan deze pagina, het tweede item “Diensten” en dan “Fotohistorisch onderzoek”.
Hoi Peter,Ja ik ben Elisabeth Dispa uit Loosduinen. Ik zou graag die foto van Dispa willen zien misschien ken ik ze.
Hallo,
Ik heb ook zo fotos van portreten van Henri becker, allen op een kartonnen plaatje met een logo dat ik nog niet zag op deze site. mail me indien interrese voor foto ofzo.
Mvg.
Gert Van Loock
Beste Gert,
bedankt! Dat interesseert me zeker, ik stuur dadelijk een mailtje.
Peter
ik vond tussen hele oude familiefoto’s ook een drietal foto’s van Henri Becker op de grootse staat op de achterzijde molenbeek anvers gand turnhout en alost vermeld op twee alleen gand anvers en molenbeek …op één foto staat, naast de adressen op de achterzijde, naast het adres in gent als opvolger Paul Rupf vermeld …ik weet niet of je daar verder met kunt of iets aan hebt …
ik heb uit diezelfde periode nog foto’s maar van andere fotografen en niet met zo een naamplaatje …
hoogachtend anny vanheel
Beste Annie,
hartelijk dank voor uw reactie. Ik heb er zeker iets aan. Paul Rupf was inderdaad de opvolger van Becker in Gent voor een korte tijd. Klopt dat met wat u weet van uw familie? Woonden zij in of rond Gent?
De foto Gand-Anvers-Molenbeek-Alost-Turnhout dateert waarschijnlijk van 1905-1906, het hoogtepunt in aantal locaties van Becker.
Ik ben eventueel wel geïnteresseerd in scans of digitale foto’s van voor- en achterzijde van uw foto’s. Ik bestudeer namelijk ook de accessoires die op die foto’s staan (stoel, zuil, tafeltje, etc ) om te trachten bepalen in welke studio een foto genomen werd. Als u wenst kunt u ze e-mailen naar spoorzoeker@petereyckerman.be.
vriendelijke groeten,
Peter
Beste,
Ik heb ook enkele foto’s van deze fotograaf.
De kleine foto’s zie ik hier terugkomen als logo. Ik heb echter 2 grotere waar de naam Henri Beckers (in een soort schoonschrift) en het adres in Molenbeek staat en ook een soort stempel of opdruk met 3 leeuwen staat. Op de achterzijde staat niets. Weet u misschien uit welk jaar deze kunnen zijn?
Beste Els,
bedankt voor je vraag, is het zo’n kaart: BeckerKaart1.jpg met “Place Communale 10”?
Dat is van de periode ca. 1909-1914.
Peter
Bedankt voor uw super snelle reactie. Wel boeiend. Dezelfde personen die staan afgebeeld, maar uit 2 verschillende periodes blijkbaar, maar dezelfde fotograaf. Nu nog verder zoeken naar wie het juist zijn. Bedankt voor de hulp!
Met plezier!
Dat is niet zo uitzonderlijk, waarschijnlijk woonden ze dan in de buurt en was het hun ‘huisfotograaf’.
J’ai une photo de la photographe Léontine Coumont dans mes archives familiales. Il s’agit d’un homme avec moustache debout à côté d’une table. Si cela vous intéresse, je peux vous envoyer une copie.
Bien à vous,
Thierry Jacquemin
Beste,
heb CDV “Henri Becker” Rue du Nord 5 (alsook Molenbeek en Anvers) met blauw stempeltje achteraan “Paul Rupf successeur”.
mag ik uit uw informatie besluiten dat deze uit 1895 is? heeft U ook een idee hoe lang Rupf in Gent gewerkt heeft en waar hij ‘gebleven’ is?
ben zelf 19e eeuwse foto’s én informatie van Gentse fotografen aan ’t bijeen zoeken, vandaar.
maar die Becker is wel een moeilijk geval om te bepalen uit welke stad de foto’s komen…
met vriendelijke groeten,
alex bondroit.
Beste Alex,
De foto’s van Rupf met het blauwe stempeltje dateren uit 1904, toen hij korte tijd in Gent de studio van Becker overnam.
Ik ben begonnen met studioattributen (zuiltjes, stoelen, tafels, etc) te inventariseren op foto’s waarvan de studiolocatie zeker is. Dat moet het uiteindelijk voor sommige foto’s mogelijk maken om te bepalen in welke stad ze gemaakt zijn.
vriendelijke groeten,
Peter
Ik ben in bezit van portret op karton. Henri Becker. Stuur je graag foto,s op via email. Marc
Beste Peter,
Vorige week kocht ik in Amsterdam 2 prachtige kleine kinderportretjes, gemaakt door resp. Henri Becker te Brussel en Chamberlin in Parijs. Toen ik zocht naar informatie over de fotografen, om zodoende de tijd waarop ze gemaakt zijn te achterhalen, kwam ik direct op uw boeiende artikel alhier terecht.
Op de foto door Henri Becker staat als adres ’27, Place Communale, Molenbeek-Bruxelles’ en niet Place Communale nr. 9, zoals u vermeldt. Heeft deze fotograaf misschien verschillende zaken gehad aan dit plein?
Ik heb een grote interesse in (portret)fotografie uit de 19e eeuw (en ook daarna) en ben in het gelukkige bezit van talrijke familiefoto’s welke teruggaan tot 1860. Een deel is gemaakt door de Amsterdamse fotografen “Koene & Büttinghausen”.
Wellicht heb ik nog een vraag m.b.t. De identificatie van de personen op 2 foto’s uit 1 van de familiealbums. Hier zal ik nog op terugkomen.
Met vriendelijke groet,
Damiët Philippona (Nederland)
Beste Damiët,
ja, dat moest ik nog aanpassen:
1899 – 1903 Molenbeek, Place Communale 27
Trouwens, Chamberlin P.P. was in Parijs actief vanaf 1882, afhankelijk van het adres kan ik misschien nog wat meer zeggen.
vriendelijke groeten,
Peter
Beste Peter,
Hartelijk dank voor uw reactie.
Het adres van de fotograaf Chamberlin is: 63, Boulevard Rochechouart. Ik heb al even gezocht en als ik het goed heb was deze fotograaf vanaf 1885 op dit adres gevestigd. Het is me echter niet duidelijk tot wanneer de zaak daar zat. Ongetwijfeld weet u daar meer over.
Zal ik de foto’s aan u sturen? Kan dit per email?
Met vriendelijke groet en dank,
Damiët Philippona
Beste Damiët,
Dat was zijn laatste adres, inderdaad vanaf 1885. Hij bleef daar tot minstens het begin van de jaren 1900.
Als ik de foto kan zien kan ik beter beoordelen van wanneer ze ongeveer kan dateren.
U mag dus zeker de foto’s sturen, voor en achterzijde. Vermeld er dan meteen ook even de afmetingen bij. U vindt mijn emailadres onderaan deze pagina in de blauwe balk.
vriendelijke groeten,
Peter
Beste Peter,
Een paar dagen geleden heb ik u 2 berichten met foto’s + afmetingen gezonden. Ik betwijfel of u ze hebt ontvangen, aangezien er problemen zijn met mijn email-programma. Graag hoor ik of ze al dan niet zijn aangekomen.
Met vriendelijke groet,
Damiët Philippona
Ik heb uw foto’s wel degelijk ontvangen, ik heb alleen nog geen tijd gehad om ze goed te bekijken. Maar dat komt in orde hoor!
Dag Peter
Ik wou je graag iets onder de ogen brengen in verband met de familie Becker. Meer bepaald Liebeskind-Becker. Na enig gepuzzel met data en andere gegevens kwam ik terecht bij een vreemdelingendossier van een zekere Jules August Liebeskind, geboren Metz 21 november 1881, beroep fotograaf (dossiernummer 107821) volgens hetwelk hij in 1903 in de Van Wesenbekestraat 13 zou verbleven hebben. Nacheck van bevolking levert mij nog géén harde bewijzen. Ik heb ook de huwelijksakte opgezocht. Vreemd, maar die is zo goed als volledig overplakt. Bovendien (lees het dossier er maar eens op na), lijkt Liebeskind wel een heel raar sujet. Kortom, misschien leuk om eens nader te bekijken.
Groetjes
Johnny
Dag Johnny,
bedankt! Ik had er nog niet aan gedacht om Liebeskinds vreemdelingendossier in Antwerpen te zoeken. Ziet er inderdaad wat verdacht uit, dat ga ik zeker verder bestuderen! Hij gaf zich ook uit voor Jules Becker (dossier 181436), die wel blijkt te bestaan. Ook familie? Nog wat om verder uit te zoeken :-)
groetjes,
Peter
Dag Peter
Dank voor de snelle reactie. Wat dossier 181436 betreft. Had ik ook reeds bekeken maar de geboortedatum/plaats klopt niet met diegene die met Martha Becker is gehuwd.
Johnny
Beste, ik heb een kader met een foto van Henri Becker met daarin zijn militaire eretekens
het gaat over volgende medailles die zijn ingekaderd samen met de foto van Henri:
– kruis Leopold 2
– Leopold 2 met gekruiste zwaarden
– Medaille van de Veldtocht 1914-1918
– Overwinningsmedaille 1914-1918
– Yser medaille 1914-1918
– Kroonorde met zilveren palm
– Oorlogskruis
Beste Patrick,
interessant, dat wil ik graag beter bekijken. Kunt u mij eventueel een foto sturen op spoorzoeker@petereyckerman.be?
Vriendelijke groeten,
Peter
Ik ben ook nog in het bezit van een visitekaartje die ik niet terug vind op je site
Indien interesse kunt u mij steeds mailen
Ik heb een twaalftal foto’s van zijn hand . Ik vermoed allen gemaakt in molenbeek daar mijn familie daar in de buurt woonden. Ook een Th Dispa en een paar anonieme Portrait visite. Geen van allen verwijst naar een naam.
Ik kan u desgewenst enkele beelden doormailen.
Ik heb redelijk wat foto’s van Henri Becker. Daar staan de vedtihingen Gent, antwerpen, molenbeek en Brussel op. U spreekt van de noordstraat in Gent (16 of 19 dacht ik) maar op het kaartje staat nr 5
Dat klopt, nr. 5 wordt enkel op foto’s genoemd, niet in de adresboeken. Ik heb de lijst adressen vernieuwd met de laatste gegevens.