Onbekende Luitenant, 1871 – zeldzame foto door AJL Eyckermans ontdekt in Brussel

Ik schreef al eerder over fotograaf AJL Eyckermans, die heel verre familie is van mij. Hij was vooral actief op Réunion en in Geraardsbergen. Lees ook mijn artikel over fotograaf Eyckermans, gepubliceerd in Gerardimontium.

Het was al bekend dat hij in 1871 gedurende 8 maanden in Brussel verbleef met zijn gezin. De bevolkingsregisters vermelden hem als photographe in de Zwarte Lieve Vrouwestraat 24 (vanaf 21-1-1871) en in de Circusstraat 39 (vanaf 29-7-1871). Het was te verwachten dat hij daar ook gefotografeerd zou hebben om in zijn levensonderhoud te voorzien. Maar er was geen materieel bewijs in de vorm van een foto.

Tot nu!

 

Onlangs vond ik op Delcampe.net onderstaande carte-de-visite, door Eyckermans genomen in Brussel!

Hij heeft dus ook in Brussel kaartjes laten drukken om zijn foto’s op te kleven.

De stijl is duidelijk “jaren 1870”:

• een albumineafdruk;
• een gekleurd lijntje rondom;
• enkel naam van de fotograaf en plaats in drukletters onder de foto;
• portret in een ovalen vignet;
• we kunnen niet zien of de hoeken nog recht (jaren 1860) of al afgerond (jaren 1870) zijn, want het karton is bijgeknipt.

Dat klopt dus met wat we al weten over de activiteit van Eyckermans.

 

Wie staat er op de foto?

Deze foto moet dus genomen zijn in 1871, maar het opschrift op de achterzijde zegt 26 juin 1874, dat is natuurlijk de datum waarop de afgebeelde militair deze foto schonk à madame Verbrugghen, als souvenir de respectueuse affection. Foto’s weggeven aan vrienden en kennissen, al dan niet met een opdracht er op geschreven, was de bedoeling van de carte-de-visitefoto, die per dozijn verkocht werden.

Een navraag bij de specialisten op het ABL-History forum leverde volgende informatie op:

• Het uniform is van het model 1871, dat met kleine aanpassingen, gedragen werd tot ca. 1913.
• De kraag is laag, wat dit een vroeg model maakt, later werd de kraag hoger en rechter.
• De militair op de foto draagt 2 sterren op de kraag. Vanaf 1859 werd de graad aangegeven op de kraag ipv op de schouders, het is dus geen verassing dat dat hier het geval is.
• Het is een lager officier, te zien aan de fijne bouillon (de koordjes) aan de epauletten, hogere officieren hadden dikke bouillon.
• Lager officier en 2 sterren betekent dat het een luitenant was (zie Rangonderscheidingen 1830-1914).
• Waarschijnlijk was hij bij de linie-infanterie.

Dat is al heel wat en het bevestigt dat de foto niet voor 1871 is gemaakt. Maar wie het is weten we nog niet. De handtekening van de militair heb ik helaas nog niet kunnen ontcijferen…

 

UPDATE 2 september 2020:

Dankzij hulp in de Facebookgroep van Familiekunde Vlaanderen is de naam van de luitenant hoogstwaarschijnlijk bekend.

De handtekening zou van JH Liagre zijn. Jules Hubert Liagre, zoon van generaal en Minister van Oorlog Jean Baptiste Joseph Liagre.

Jules Hubert Liagre, luitenant in het 11de linieregiment, geboren in 1846 te Sint-Joost-ten-Node, huwde in 1878 in Luik met Hubertine Springuel (zie akte op Familysearch). Hij overleed in Luik op 28 mei 1893.

We vinden zijn vader en nog een Charles Adolphe Liagre terug in de Annuaire de l’état militaire de Belgique, Volume 16 en ook in Volume 17 (met dank aan Ronny Van Rompaey voor de suggestie in de reacties op dit artikel). Ik heb nog geen recentere edities gevonden online.

Hij staat ook in de index van het Legermuseum, dus een bezoek is aangewezen:
LIAGRE Jules H 26-07-1846 St Josse ten Noode Officieren 7934

Leeftijd, rang en naam komen dan overeen met de gegevens op de foto. Maar dit moet nog verder onderzocht worden. Was hij bijvoorbeeld in 1871 in Brussel? Kunnen we een connectie vinden met Madame Verbrugghen?

Nabeschouwing over de opdruk op de achterzijde

Eerst nog eens kort de chronologie van Eyckermans activiteit:

• ca. 1860 – 1867 Réunion
• 1867 – 1869 Wereldtentoonstelling 1867 in Parijs, daarna?
• 1869 – 1871 Geraardsbergen
• 1871 Brussel
• 1871 – 1873 Geraardsbergen
• 1873 Ronse (advertenties in La Renaisienne juli-nov 1873, als Paul Eyckermans)
• ca. 1873 – ca. 1886 Réunion
• 1889 Madagascar

 

 

 

 

 

 

Op de achterzijde van de Brusselse foto zien we het Belgische wapenschild, maar niet de gebruikelijke 2 medaillons die hij wel in Geraardsbergen gebruikte:

• Napoleon III Empereur,
• een lege laurierkrans. In zo’n laurierkrans staat typisch een jaartal. Verwachtte hij een prijs te winnen zodat hij het jaartal kon vermelden? Of was dat gewoon voor het evenwicht van de compositie?

Later, terug op Réunion, in de jaren 1870 en 1880 zal hij ook het Belgische wapenschild gebruiken met 2 medaillons:

• Napoleon III Empereur, hoewel die in 1873 overleed en Frankrijk sinds 1870 al weer een republiek was. Eyckermans verborg dus zijn keizerlijke sympathieën niet;
• weer een medaillon met een lege plaats voor een jaartal.

Hij wilde alleszins duidelijk zowel zijn verbondenheid met België als met Frankrijk aangeven.

De Brusselse opdruk is nagenoeg identiek aan een foto op Réunion in de jaren 1870.

Ik heb helaas geen foto’s uit Geraardsbergen die nauwkeurig genoeg gedateerd zijn om ze voor of na 1871 te plaatsen. Dat zou de chronologie van de verschillende opdrukken misschien nog kunnen verduidelijken.